Πουμπουρίδου Π. Ελένη, Αιματολόγος, Tηλ.: 2310 271892, Κιν.: 6944 272275, Email: epoumpouridou@hotmail.com

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥΣ

Η εκτίμηση και η αντιμετώπιση των ψυχολογικών, συναισθηματικών αντιδράσεων και των ψυχιατρικών διαταραχών στους ασθενείς με κακοήθεις νεοπλασίες αποτελεί ευαίσθητο παράγοντα που πρέπει να ρυθμίζεται από το περιβάλλον του ασθενούς και σε συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό με σκοπό την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση του αρρώστου που διευκολύνει ενδεχόμενα και την αντινεοπλασματική θεραπεία. Η αντίδραση του αρρώστου στην διάγνωση κάποιας νεοπλασματικής  νόσου ποικίλει και εξαρτάται κυρίως από την προσωπικότητα του, την θέση της νεοπλασίας ιδιαίτερα αν είναι εμφανής στους άλλους, (δυσμορφίες – απώλεια του τριχωτού της κεφαλής), τις αντιδράσεις του σε προηγούμενα ψυχοτραυματικά  γεγονότα και από την παρεχόμενη από την οικογένεια του υποστήριξη.

Η εκτίμηση και η αντιμετώπιση των ψυχολογικών, συναισθηματικών αντιδράσεων και των ψυχιατρικών διαταραχών στους ασθενείς με κακοήθεις νεοπλασίες αποτελεί ευαίσθητο παράγοντα που πρέπει να ρυθμίζεται από το περιβάλλον του ασθενούς και σε συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό με σκοπό την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση του αρρώστου που διευκολύνει ενδεχόμενα και την αντινεοπλασματική θεραπεία. 
Η αντίδραση του αρρώστου στην διάγνωση κάποιας νεοπλασματικής  νόσου ποικίλει και εξαρτάται κυρίως από την προσωπικότητα του, την θέση της νεοπλασίας ιδιαίτερα αν είναι εμφανής στους άλλους, (δυσμορφίες – απώλεια του τριχωτού της κεφαλής), τις αντιδράσεις του σε προηγούμενα ψυχοτραυματικά  γεγονότα και από την παρεχόμενη από την οικογένεια του υποστήριξη.
Γενικά, όλοι οι ασθενείς αρχικά αισθάνονται ανησυχία έκπληξη δυσπιστία άρνηση και φόβο (είτε επικείμενου θανάτου είτε απώλειας της εμφανισιακής τους εικόνας). Δυσκολεύονται ιδιαίτερα στον ύπνο, έχουν ανορεξία, άγχος και θλίψη. Η διάρκεια των συμπτωμάτων αυτών ποικίλει από μερικές μέρες ως μήνες. Σιγά σιγά αναπτύσσονται οι μηχανισμοί αντιμετώπισης που οδηγούν στην θετική προσαρμογή. Σ’ αυτό το στάδιο το περιβάλλον του ασθενούς έχει να διαδραματίσει τον σημαντικότερο ρόλο έτσι ώστε ο άρρωστος να επανέλθει σε ένα φυσιολογικό τρόπο λειτουργίας.
Η συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό για την αντίληψη της φύσης της νόσου για τις θεραπευτικές δυνατότητες, τα θετικά στοιχεία που θα προκύψουν από αυτές και τα προφυλακτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στην διάρκεια της θεραπείας, συναντήσεις – συνεργασίες ενημέρωσης, πληροφόρησης και χάραξης θεραπευτικού πλάνου έχουν τεράστια σημασία και αποσκοπούν στην εγκατάσταση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ θεράποντα και ασθενούς. Καλό είναι αυτές οι συναντήσεις να γίνονται παρουσία του συντρόφου του ασθενούς, γονιών ή παιδιών, οικείων γενικά ανθρώπων πρόθυμων να βοηθήσουν. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι συνωμοσίες σιωπής και παραπληροφόρησης που ενισχύουν το άγχος του ασθενούς και διαλύονται εσφαλμένες αντιλήψεις για την μεταδοτικότητα των κακοηθών νόσων (π.χ λευχαιμία) όπως και η αντίληψη ότι αυτές είναι σίγουρα θανατηφόρες.
Η «άρνηση» του ασθενούς να γνωρίζει ή να μην θέλει να ακούσει είναι ο μόνος περιοριστικός παράγοντας. Σε τέτοιες καταστάσεις οι υπερπροστατευτικές οικογένειες πρέπει να πείθονται ότι το ασθενές μέλος τους είναι αρκετά έξυπνο ώστε η εξασφάλιση συνεργασίας μαζί του να περνά μέσα από την  άριστη ενημέρωση.
Πρώην ασθενείς, εθελοντές σ’ αυτό το σημείο παίζουν σημαντικό ρόλο επιδεικνύοντας την άριστη αποκατάσταση τους.
Μετά το πρώτο shock είναι γνωστό ότι με την υποστήριξη του περιβάλλοντός αρχίζουν να αναπτύσσονται οι αμυντικοί μηχανισμοί ή αλλιώς οι λεγόμενοι «μηχανισμοί άμυνας του εγώ», άλλοτε συνειδητοί και άλλοτε ασυνείδητοι που αποβλέπουν στην προστασία του ασθενούς. Προβλήματα παρουσιάζονται στους ασθενείς με υποβόσκοντα ψυχιατρικά προβλήματα που αδυνατούν να αναπτύξουν μηχανισμούς αντιμετώπισης. Η δυσκολίες στην προσαρμογή εμφανίζονται με παρατεινόμενη έκπτωση των λειτουργικών ικανοτήτων του ατόμου, δυσφορία, ενοχές, φόβο, μυϊκή τάση, ταχυκαρδία, αγωνία και κλάματα που πολλές φορές αν δεν αντιμετωπιστούν μπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη.
Αν ο θεράπων γιατρός επισημάνει ότι στο σημείο αυτό, η υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον του ασθενούς  αλλά και τον ίδιο, δεν είναι αρκετά, τότε σκόπιμο είναι για να αποφευχθούν αντιδράσεις αυτοκαταστροφής εκ μέρους του ασθενούς να ζητηθεί βοήθεια ειδικού. 
Η συνεχής ενημέρωση του αρρώστου από τον γιατρό για τις εναλλακτικές θεραπευτικές λύσεις στην περίπτωση που η νεοπλασία δεν απαντά ικανοποιητικά στην θεραπεία ενισχύει το ηθικό των καταπονημένων ασθενών και αποσκοπεί στην ανάπτυξη αισιοδοξίας.